在项目中,记录用户操作日志是监控用户行为、分析系统安全性和排查问题的重要手段,操作日志通常包括以下关键信息:
1. 行为追踪:记录用户操作日志,便于追踪和审计用户行为,确保系统安全性和合规性。
2. 问题排查:通过操作日志快速定位和排查系统问题,提升故障排查效率。
3. 数据恢复:在数据异常或丢失时,操作日志可以作为恢复数据的依据。
4. 性能监控:记录操作日志有助于分析系统性能瓶颈,优化系统性能。
5. 责任追溯:通过操作日志明确责任归属,便于管理和追责。
6. 用户行为分析:分析用户操作日志,了解用户行为模式,优化产品功能。
AOP优势
在项目中使用 AOP
(面向切面编程)注解实现操作日志具有以下优势:
1. 代码解耦:将日志记录逻辑与业务逻辑分离,避免代码重复,提升代码可读性和可维护性。
2. 灵活性与扩展性:通过注解可以灵活地控制哪些方法需要记录日志,便于扩展和修改日志记录逻辑。
3. 非侵入性:无需修改现有业务代码,只需在方法上添加注解即可实现日志记录。
4. 集中管理:日志记录逻辑集中在切面中,便于统一管理和维护。
5. 提高开发效率:通过注解方式快速实现日志功能,减少重复代码编写。
定义注解
在 xiaomayi-common/xiaomayi-logger
模块中定义的操作日志的 AOP
切面 RequestLog
文件,内容如下:
js
package com.xiaomayi.logger.annotation;
import com.xiaomayi.logger.enums.RequestSource;
import com.xiaomayi.logger.enums.RequestType;
import java.lang.annotation.*;
/**
* <p>
* 请求日志注解
* </p>
*
* @author 小蚂蚁云团队
* @since 2024-05-25
*/
@Target({ElementType.TYPE, ElementType.METHOD})
@Retention(RetentionPolicy.RUNTIME)
@Documented
@Inherited
public @interface RequestLog {
/**
* 日志标题
*
* @return 返回结果
*/
String title() default "未知";
/**
* 请求类型
*
* @return 返回结果
*/
RequestType type() default RequestType.OTHER;
/**
* 请求来源
*
* @return 返回结果
*/
RequestSource source() default RequestSource.SYSTEM;
/**
* 需要排序的敏感字段
*
* @return 返回结果
*/
String[] exclude() default {};
}
注解实现
js
package com.xiaomayi.logger.aspect;
import com.alibaba.fastjson2.JSON;
import com.xiaomayi.core.enums.HttpMethod;
import com.xiaomayi.core.utils.IpAddressUtils;
import com.xiaomayi.core.utils.IpUtils;
import com.xiaomayi.core.utils.ServletUtils;
import com.xiaomayi.core.utils.StringUtils;
import com.xiaomayi.logger.annotation.RequestLog;
import com.xiaomayi.logger.enums.RequestSource;
import com.xiaomayi.logger.enums.RequestStatus;
import com.xiaomayi.logger.filter.ExcludePropertyPreFilter;
import com.xiaomayi.logger.vo.RequestLogVO;
import eu.bitwalker.useragentutils.UserAgent;
import jakarta.servlet.http.HttpServletRequest;
import jakarta.servlet.http.HttpServletResponse;
import lombok.extern.slf4j.Slf4j;
import org.apache.commons.lang3.ArrayUtils;
import org.aspectj.lang.JoinPoint;
import org.aspectj.lang.annotation.*;
import org.springframework.core.NamedThreadLocal;
import org.springframework.core.annotation.Order;
import org.springframework.stereotype.Component;
import org.springframework.validation.BindingResult;
import org.springframework.web.multipart.MultipartFile;
import java.util.ArrayList;
import java.util.Collection;
import java.util.List;
import java.util.Map;
/**
* <p>
* 请求日志切面
* </p>
*
* @author 小蚂蚁云团队
* @since 2024-05-21
*/
@Slf4j
@Aspect
@Component
@Order(1) // 第一层切面
public abstract class RequestAspect {
/**
* 敏感属性过滤
*/
public static final String[] EXCLUDE_PROPERTIES = {"password", "oldPassword", "newPassword", "confirmPassword"};
/**
* 计算耗时线程
*/
ThreadLocal<Long> TIME_THREADLOCAL = new NamedThreadLocal<Long>("ConsumeTime");
/**
* 扫描切入点注解
*/
@Pointcut("@annotation(com.xiaomayi.logger.annotation.RequestLog)")
public void doPointCut() {
}
/**
* 处理请求前执行
*
* @param requestLog 请求日志
*/
@Before("doPointCut() && @annotation(requestLog)")
public void doBefore(RequestLog requestLog) {
log.info("请求AOP日志处理开始");
// 设置请求开始时间
TIME_THREADLOCAL.set(System.currentTimeMillis());
}
/**
* 处理完请求后执行
*/
@After("doPointCut()")
public void doAfter() {
log.info("请求AOP日志处理结束");
}
/**
* 处理完请求后执行
*
* @param point 切点
* @param requestLog 请求日志
* @param jsonResult 响应结果
*/
@AfterReturning(pointcut = "@annotation(requestLog)", returning = "jsonResult")
public void doAfterReturning(JoinPoint point, RequestLog requestLog, Object jsonResult) {
log.info("请求AOP日志结果已响应");
saveLog(point, requestLog, jsonResult, null);
}
/**
* 拦截异常处理
*
* @param point 切点
* @param requestLog 请求日志
* @param exception 异常处理
*/
@AfterThrowing(value = "@annotation(requestLog)", throwing = "exception")
public void doAfterThrowing(JoinPoint point, RequestLog requestLog, Exception exception) {
log.info("请求AOP日志处理异常");
saveLog(point, requestLog, null, exception);
}
/**
* 处理请求日志
*
* @param point 切点
* @param annotation 日志注解
* @param jsonResult 响应结果
* @param exception 异常处理
*/
private void saveLog(JoinPoint point, RequestLog annotation, Object jsonResult, Exception exception) {
try {
// 获取日志标题
String title = annotation.title();
// 实例化请求日志VO
RequestLogVO requestLogVO = new RequestLogVO();
// 日志标题
requestLogVO.setTitle(title);
// 请求类型
requestLogVO.setType(RequestStatus.SUCCESS.ordinal());
// 请求来源
requestLogVO.setSource(RequestSource.SYSTEM.ordinal());
// 客户端IP
String ip = IpUtils.getIpAddr();
requestLogVO.setIp(ip);
// 根据IP获取真实地址
String address = IpAddressUtils.getRealAddress(ip);
requestLogVO.setLocation(address);
// 请求地址
String url = StringUtils.substring(ServletUtils.getRequest().getRequestURI(), 0, 255);
requestLogVO.setUrl(url);
// 浏览器解析
UserAgent userAgent = UserAgent.parseUserAgentString(ServletUtils.getRequest().getHeader("User-Agent"));
// 获取客户端操作系统
String os = userAgent.getOperatingSystem().getName();
requestLogVO.setOs(os);
// 获取客户端浏览器
String browser = userAgent.getBrowser().getName();
requestLogVO.setBrowser(browser);
// 设置方法名称
String className = point.getTarget().getClass().getName();
String methodName = point.getSignature().getName();
requestLogVO.setMethod(className + "." + methodName + "()");
// 设置方法名称
requestLogVO.setMethod(className + "." + methodName + "()");
// 设置请求方式
requestLogVO.setRequestMethod(ServletUtils.getRequest().getMethod());
// 处理设置注解上的参数
setRequestParam(point, requestLogVO, annotation.exclude(), jsonResult);
// 设置请求耗时
requestLogVO.setConsumeTime(System.currentTimeMillis() - TIME_THREADLOCAL.get());
// 请求日志状态
if (exception != null) {
// 异常处理
requestLogVO.setStatus(RequestStatus.FAIL.ordinal());
requestLogVO.setError(StringUtils.substring(exception.getMessage(), 0, 2000));
} else {
requestLogVO.setStatus(0);
requestLogVO.setError(null);
}
// 调用抽象类保存请求地址
if (requestLog(requestLogVO)) {
log.info("请求AOP日志已存储");
}
} catch (Exception e) {
log.error("异常信息:{}", e.getMessage());
} finally {
TIME_THREADLOCAL.remove();
}
}
/**
* 设置请求参数
*
* @param point 切点
* @param requestLogVO 请求日志VO
* @param excludeParamNames 敏感属性字段
* @param jsonResult 返回结果
*/
private void setRequestParam(JoinPoint point, RequestLogVO requestLogVO, String[] excludeParamNames, Object jsonResult) {
// 获取所有请求参数
Map<?, ?> paramsMap = ServletUtils.getParamMap(ServletUtils.getRequest());
// 获取请求方式
String requestMethod = requestLogVO.getRequestMethod();
// 请求参数判空
if (StringUtils.isEmpty(paramsMap) && (HttpMethod.PUT.name().equals(requestMethod) || HttpMethod.POST.name().equals(requestMethod))) {
// 格式化请求参数
String params = getJSONParam(point.getArgs(), excludeParamNames);
// 设置请求日志参数
requestLogVO.setParam(StringUtils.substring(params, 0, 2000));
} else {
// 设置请求日志参数
requestLogVO.setParam(StringUtils.substring(JSON.toJSONString(paramsMap, excludePropertyPreFilter(excludeParamNames)), 0, 2000));
}
// 设置网络响应
if (StringUtils.isNotNull(jsonResult)) {
requestLogVO.setResult(StringUtils.substring(JSON.toJSONString(jsonResult), 0, 2000));
}
}
/**
* 请求参数转JSON字符串
*
* @param objects 参数对象
* @param excludeParamNames 敏感属性字段名称集合
* @return 返回结果
*/
private String getJSONParam(Object[] objects, String[] excludeParamNames) {
// 参数对象判空
if (StringUtils.isEmpty(objects)) {
return "";
}
// 实例化参数列表
List<String> paramList = new ArrayList<>();
// 遍历属性
for (Object obj : objects) {
// 对象判空
if (StringUtils.isNull(obj) || isExcludeObject(obj)) {
continue;
}
// 对象转JSON,排除敏感属性字段
String jsonObj = JSON.toJSONString(obj, excludePropertyPreFilter(excludeParamNames));
if (StringUtils.isEmpty(jsonObj)) {
continue;
}
// 加入列表
paramList.add(jsonObj);
}
// 参数列表转拼接字符串
String params = StringUtils.join(paramList.toArray(), " ");
// 返回结果
return params;
}
/**
* 敏感属性过滤
*
* @param excludeParamNames 参数名称集合
* @return 返回结果
*/
public ExcludePropertyPreFilter excludePropertyPreFilter(String[] excludeParamNames) {
return new ExcludePropertyPreFilter().addExcludes(ArrayUtils.addAll(EXCLUDE_PROPERTIES, excludeParamNames));
}
/**
* 判断是否需要排除的对象
*
* @param obj 对象
* @return 返回结果
*/
@SuppressWarnings("rawtypes")
public boolean isExcludeObject(final Object obj) {
// 获取类
Class<?> clazz = obj.getClass();
// 判断是否数组
if (clazz.isArray()) {
return clazz.getComponentType().isAssignableFrom(MultipartFile.class);
}
// 判断是否集合
else if (Collection.class.isAssignableFrom(clazz)) {
Collection collection = (Collection) obj;
for (Object value : collection) {
return value instanceof MultipartFile;
}
}
// 判断是否Map
else if (Map.class.isAssignableFrom(clazz)) {
Map map = (Map) obj;
for (Object value : map.entrySet()) {
Map.Entry entry = (Map.Entry) value;
return entry.getValue() instanceof MultipartFile;
}
}
// 返回结果
return obj instanceof MultipartFile
|| obj instanceof HttpServletRequest
|| obj instanceof HttpServletResponse
|| obj instanceof BindingResult;
}
/**
* 请求日志抽象类
*
* @param requestLogVO 请求日志VO
* @return 返回结果
*/
public abstract boolean requestLog(RequestLogVO requestLogVO);
}
添加依赖
在 pom.xml
配置文件中引入以下依赖:
js
<!-- 依赖声明 -->
<dependencies>
<!-- 安全认证依赖模块 -->
<dependency>
<groupId>com.xiaomayi</groupId>
<artifactId>xiaomayi-security</artifactId>
</dependency>
<!-- 日志依赖模块 -->
<dependency>
<groupId>com.xiaomayi</groupId>
<artifactId>xiaomayi-logger</artifactId>
</dependency>
</dependencies>
注解使用
在需要记录操作日志的方法上添加以下注解:
js
@RequestLog(title = "获取验证码", type = RequestType.OTHER)
使用案例:
js
package com.xiaomayi.admin.controller;
import com.xiaomayi.core.utils.R;
import com.xiaomayi.logger.annotation.LoginLog;
import com.xiaomayi.logger.annotation.RequestLog;
import com.xiaomayi.logger.enums.LoginType;
import com.xiaomayi.logger.enums.RequestType;
import com.xiaomayi.system.dto.LoginDTO;
import com.xiaomayi.admin.service.LoginService;
import com.xiaomayi.system.dto.RegisterDTO;
import com.xiaomayi.tenant.annotation.TenantIgnore;
import io.swagger.v3.oas.annotations.Operation;
import io.swagger.v3.oas.annotations.tags.Tag;
import lombok.AllArgsConstructor;
import org.springframework.beans.factory.annotation.Autowired;
import org.springframework.validation.annotation.Validated;
import org.springframework.web.bind.annotation.GetMapping;
import org.springframework.web.bind.annotation.PostMapping;
import org.springframework.web.bind.annotation.RequestBody;
import org.springframework.web.bind.annotation.RestController;
/**
* <p>
* 用户表 前端控制器
* </p>
*
* @author 小蚂蚁云团队
* @since 2024-05-21
*/
@RestController
@Tag(name = "登录", description = "登录")
@AllArgsConstructor
public class LoginController {
@Autowired
private LoginService loginService;
/**
* 获取验证码
*
* @return 返回结果
*/
@Operation(summary = "获取验证码", description = "获取验证码")
@RequestLog(title = "获取验证码", type = RequestType.OTHER)
@GetMapping("/captcha")
public R captcha() {
return loginService.captcha();
}
}
总结
通过 AOP
注解实现操作日志,能够显著提升代码质量和开发效率。